سَده، یکی از جشن‌هایِ کُهن ایرانی است که در شامگاه دهم بهمن‌ماه با افروختن آتش بر بام خانه ها یا بر بلندی کوهستان آغاز می‌شود . در نوشته های تاریخی این جشن همیشه به شکل گروهی و با گردهمایی همه مردمان شهر و محله و روستا در یکجا و با برپایی یک آتش بزرگ برگزار می شده است . به باور ایرانیان با پایان یافتن چله ی بزرگ در دهم بهمن ماه ، زمین رو به گرمی می رود و گیاهان به تدریج از خواب زمستانی خود بیدار می شوند . از این رو سَده را می توان جشن پایان دوره ی سرما و آغاز گرمایش زمین دانست . این جشن در روستای جاورتن همزمان با بسیاری نقاط ایران در دهم بهمن ماه هر سال برگزار می شود . واژه ی سده در گویش اهالی جاورتن با لغزشی آشکار سِرَ (sera) تلفظ می شود . مردم جاورتن با روشن کردن آتش بر پشت بام خانه های خود و نیز بر بلندی کوه های مجاور به روستا سده را گرامی می دارند .
شامگاه دهم بهمن - نخستین آتش های برافروخته شده در جاورتن
شامگاه دهم بهمن 1394 - نخستین شعله های آتش
آتش برافروخته شده بر بلندی کوهستان
سده یِ سال 1394 در جاورتن - نسبت به چند سال گذشته - رنگ و بویی متفاوت داشت . به باور اهالیِ ده ، بارش مناسبِ برف پس از چند سال در آستانه ی برگزاری نخستین یادواره ی سه شهید والامقام روستای جاورتن مسبب این رنگ و بوی نو و دیگرگونه بود.